Neurofeedback określany jest również jako EEG biofeedback, neuroterapia lub poprawa funkcji poznawczych. Jest formą szerszego zjawiska, jakim jest biofeedback czyli  biologiczne sprzężenie zwrotne. Do terapii neurofeedback potrzebny jest komputer o wystarczającej mocy obliczeniowej, umożliwiający analizę sygnału EEG i przetworzenie go, by w czasie rzeczywistym ukazać pacjentowi pracę jego mózgu oraz specjalnie opracowany program. Komputer w czasie rzeczywistym przekazuje trenującemu informację zwrotną (feedback) o poziomie danej funkcji fizjologicznej (stąd przedrostek bio). Informację zwrotną możemy wykorzystać do treningu tejże funkcji.

Terapia EEG Biofeedback umożliwia zmianę czynności bioelektrycznej mózgu. Procesy zachodzące w neuronach generują potencjał elektryczny. Kiedy przyłożymy dwie elektrody do powierzchni czaszki, zaobserwujemy występującą między nimi różnicę potencjałów. Różnica ta jest dynamiczna, zobrazowana graficznie, daje krzywą nazywaną elektroencefalogramem (EEG). Krzywa ta tworzy falę.

Według podstawowego podziału wyodrębniamy fale:

• Delta o częstotliwości 1-3 Hz,
• Theta o częstotliwości 4–7 Hz (theta 2 o częstotliwości 7-8 Hz jest obserwowana w podczas wydobywania informacji z pamieci),
• Alfa o częstotliwości 8–12 Hz ,
• SMR o częstotliwości 12-15 Hz
• Beta (często w trakcie terapii nazywana beta 1) o częstotliwości 15-22 Hz,
• HiBeta o częstotliwości 23-34 Hz
• gamma o częstotliwości 35–42 Hz.

Poszczególne obszary mózgu różnią się pod względem generowanych fal. Każda z częstotliwości jest też charakterystyczna dla pewnych rodzajów aktywności mózgu. Klasyczne EEG pokazuje nam surowy zapis wszystkich fa w danej części mózgu. Technologia EEG  Biofeedback umożliwia rozbicie fali głównej i mierzenie amplitudy poszczególnych pasm.

Terapia neurofeedback umożliwia tłumienie fal o zbyt wysokiej amplitudzie oraz wzmacnianie fal o amplitudzie zbyt niskiej. Na przykład, większość pacjentów zmagających się z zaburzeniami uwagi będzie potrzebowało treningu lewego płata czołowego, gdzie wzmacniane będzie pasmo beta 1 (korelujące z dzienną świadomością, sprawnie działającą uwagą selektywną, zdolnościami analitycznymi), a hamowane pasmo theta (którego amplituda wzrasta w stanach głębokiego relaksu, ale też rozkojarzenia lub nudy). Prawa półkula będzie wyciszana – wzmacniane pasmo sensomotoryczne, a hamowana theta. 

Krzywa EEG przetwarzana jest przez aplikację i prezentowana pacjentowi w prostej formie gry komputerowej. Kiedy trenowany rejon kory mózgowej generuje fale o właściwej amplitudzie, pacjent uzyskuje nagrodę behawioralną, która dociera do niego dwoma kanałami – wzrokowym, w postaci obrazu na monitorze (np. samochód w grze jedzie szybciej i środkiem drogi) oraz słuchowym, w postaci dźwięku, który towarzyszy zdobywanym w grze punktom. W ten sposób pacjent uzyskuje możliwość świadomego wpływania na czynność bioelektryczną kory mózgowej. Ze względu na fakt, iż mózg jest systemem plastycznym, przy odpowiedniej motywacji pacjenta i powtarzaniu sesji możliwa jest trwała zmiana w jego pracy. Neuroplastyczność jest cechą układu nerwowego, ma on zdolność do adaptacji, przystosowania, zmienności, samonaprawy, a także uczenia się i pamięci. Neuroplastyczność jest określana najprościej jako zdolność do nawiązywania nowych połączeń nerwowych. I chociaż plastyczność układu nerwowego maleje wraz z wiekiem, przyjmuje się, że terapia neurofeedback jest efektywna w pracy z pacjentami w każdym wieku. 

Zadaniem neuroterapeuty jest obserwacja bieżącej aktywności mózgu pacjenta, ustalanie zakresu trenowanych fal i wartości amplitudy, przy której trenujący ma otrzymać nagrodę behawioralną. W kontakcie z pacjentem neuroterapeuta powinien zadbać o sprzyjający terapii stan relaksacji pacjenta oraz o jego motywację do pracy. Zadaniem wymagającym najwięcej wiedzy i doświadczenia jest ustalenie protokołu treningu – planu terapii określającego, na jakie rejony mózgu będzie oddziaływać terapia oraz jakie fale będą w tych rejonach hamowane, a jakie wzmacniane.

Jak powstał neurofeedback

Pierwszy raz EEG Biofeedback zastosował japoński psycholog Joe Kamiya. Używał ściśle naukowych metod. Udowodnił, że człowiek jest w stanie wskazać, kiedy jego mózg produkuje fale alfa. Te odkrycia są istotne dla metody EEG Biofeedback. Wymagana jest tu zmiana stanu psychicznego zgodnie z otrzymywanymi informacjami zwrotnymi, opartymi na generowanych falach mózgowych. Czynność bioelektryczna mózgu EEG może być zmieniona za pomocą sprzężenia zwrotnego wysyłaniem informacji do osoby trenowanej.

Zależności między zapisem EEG a świadomością i przytomnością badane są już prawie od pół wieku.

M. Barry Sterman zaobserwował, że koty, u których wzrosła aktywność SMR, były odporne na ataki padaczkowe. Tej samej metody warunkowania instrumentalnego Sterman użył do zwiększania rytmu SMR u ludzi z epilepsją. Zmniejszyło to częstotliwość, długość oraz siłę napadów. Czasami pozwalało je w pełni kontrolować. Sterman prowadził swoje badania w laboratorium Amerykańskiej Agencji Lotów Kosmicznych NASA. W związku z występowaniem drgawek u astronautów, narażonych na negatywny wpływ oparów paliwa rakietowego, NASA zleciło Stermanowi przeprowadzenie badań wpływu paliwa rakietowego na OUN (ośrodkowy układ nerwowy). Trening SMR wpłynął na znaczące podwyższenie progu drgawkowego u kotów. W późniejszych badaniach, już z ludźmi, Sterman stwierdził, że trening SMR w okolicy czuciowo-ruchowej wpływa stabilizująco również na wiele innych obszarów mózgu. Od tamtych lat trening mózgu wszedł na stałe do programu ćwiczeń astronautów. 

Zalety EEG Biofeedback

Neurofeedback nie jest lekarstwem na wszystko. Nie jest to droga do geniuszu (chociaż często pomaga rozwinąć nasze zdolności), nie jest to też magiczny sposób na pozbycie się różnego rodzaju deficytów .

EEG Biofeedback to raczej metoda zarządzania lub regulacji wzorców aktywności mózgu, dzięki której mózg może działać zdrowiej i skuteczniej.

Ta forma terapii uczy nasz ośrodkowy układ nerwowy, jak zreorganizować i uregulować częstotliwości fal mózgowych.

Technika neurofeedbacku nie boli, nie jest inwazyjna, nie wykorzystuje żadnych leków i nie wywołuje żadnego uczucia mrowienia po sesji. 

Pomaga naszemu mózgowi być bardziej zaradnym i produktywnym.

Porównując terapię neurofeedback do oddziaływań neurologicznych, warto podkreślić jej nieinwazyjność. Z kolei porównując do psychoterapii, widać różnicę w obszarze motywacji potrzebnej do skutecznego korzystania z tej formy pomocy. Neuroterapia nie wymaga gotowości do zmiany stylu życia, wyglądu, sposobu nadawania znaczeń czy przebudowywania relacji z innymi.

Przed podjęciem decyzji o rozpoczęciu terapii  EEG Biofeedback należy wziąć pod uwagę fakt, że aby terapia była skuteczna, sesje powinny odbywać sie systematycznie, nie rzadziej niż raz w tygodniu, optymalnie dwie - trzy sesje tygodniowo (choć zależy to od celu terapii). Efekt, choć z reguły trwały, nie pojawia sie po tygodniu czy dwóch. Często potrzebnych jest 30-50 sesji, a niekiedy nawet o k. 300.

Terapia EEG Biofeedback

jest wpisana do Międzynarodowej Klasyfikacji Procedur Medycznych.

dla dzieci, młodzieży i dorosłych

Terapia EEG Biofeedback

Copyright EEG Biofeedback-Gabinet Terapii 2022